Η διείσδυση των αθλητικών ποτών είναι τόσο μεγάλη που πλέον τα βρίσκει κάποιος παντού (ακόμα και σε περίπτερα, super market …) και η κατανάλωσή τους δεν γίνεται πλέον μόνο από αθλητές για να βελτιώσουν την αθλητική τους απόδοση.
Εάν κοιτάξει κάποιος προσεχτικά τα συστατικά αυτών των ποτών θα παρατηρήσει ότι έχουν τελείως διαφορετικές συνθέσεις και έτσι πλέον κάποιος αναρωτιέται γιατί συμβαίνει αυτό όταν μάλιστα γνωρίζουμε ότι οι εταιρείες που τα παράγουν δαπανούν πολλά χρήματα για έρευνα και ανάπτυξη. Σε συνέχεια των ερευνών τους η κάθε εταιρεία αποφαίνεται ότι το δικό της ποτό είναι το καλύτερο.
Τί προσφέρει το αθλητικό ποτό
Το αθλητικό ποτό θεωρητικά με πολύ απλά λόγια, και πέρα από τυχόν ορισμούς που κάποιοι έχουν δώσει, πρέπει να προσφέρει τα παρακάτω ή έστω μερικά από τα παρακάτω :
- Αναπλήρωση των υγρών του σώματος που χάνονται με τον ιδρώτα
- Αναπλήρωση ανοργάνων συστατικών (αλάτων) που χάνονται κυρίως με τον ιδρώτα όπως νάτριο, κάλιο, μαγνήσιο…
- Ενέργεια με την μορφή υδατανθράκων.
Το τέλειο αθλητικό ποτό
Το τέλειο αθλητικό ποτό θα έπρεπε να βοηθάει τον οργανισμό να αναπληρώσει άμεσα τα υγρά του σώματος που χάνονται με τον ιδρώτα καθώς και τα άλατα που εμπεριέχονται σε αυτόν. Ταυτόχρονα θα θέλαμε να κρατάει σε υψηλά ποσά και σταθερά το σάκχαρο του αίματος και φυσικά να έχει πολύ ωραία γεύση. Αραγε είναι εφικτό τα παραπάνω να βρεθούν σε ένα ποτό ή κάτι τέτοιο είναι απλά ευσεβής πόθος και έτσι θα πρέπει να αναζητήσουμε διαφορετικές λύσεις ανάλογα με το άθλημα, την ένταση και την διάρκεια της σωματικής άσκησης, τις συνθήκες περιβάλλοντος (θερμοκρασία, υγρασία) κ.λπ.
Ας δούμε μερικά μερικά γεγονότα που θα μας βοηθήσουν να απαντήσουμε το παραπάνω ερώτημα:
- κάθε ανθρώπινος οργανισμός έχει διαφορετική απορρόφηση υγρών/ νερού ανά ώρα. Το εύρος είναι από 800 έως 1200ml.
- Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες η απώλεια νερού με την μορφή ιδρώτα μεταβάλλεται σημαντικά.
- Η ύπαρξη νερού στο σώμα μας που δεν έχει απορροφηθεί δεν δημιουργεί τα ίδια «γαστρεντερικά» προβλήματα σε όλους τους αθλητές και αυτό αλλάζει ανάλογα με την μορφή του αθλήματος. Ετσι π.χ. στην ποδηλασία μπορεί να αισθανόμαστε πολύ καλά αλλά κατεβαίνοντας να τρέξουμε να αισθανόμαστε έντονη δυσφορία.
- Η σύνθεση του ποτού (ωσμωτικότητα) επηρρεάζει τον χρόνο απορρόφησής του.
- Η μεγάλη ποικιλία σακχάρων, με διαφορετικό χρόνο απορρόφησης είναι το ζητούμενο καθώς θέλουμε άμεση αλλά και συνεχής προσφορά ενέργειας στο σώμα μας.
Είναι σαφές από τα παραπάνω ότι δεν μπορούμε να έχουμε ένα ποτό που να είναι κατάλληλο για όλους τις προπονήσεις και αγώνες.
Συμπεράσματα
- Ετσι για προπονήσεις μέχρι και μία ώρα μπορεί να χρειαζόμαστε ένα υποτονικό ποτό μόνο με νερό και ηλεκτρολύτες ενώ για μεγαλύτερης διάρκειας προπονήσεις και αγώνες είναι απαραίτητο να μπορούμε να λαμβάνουμε υδατάνθρακες καθώς τα αποθέματα γλυκογόνου χρησιμοποιούνται και εξαντλούνται.
- Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και την ένταση της προπόνησης/ αγώνα καθώς και την μορφή του αθλήματος πρέπει να χρησιμοποιούμε ένα διαφορετικό ποτό δίνοντας έμφαση σε αυτό που για εκείνη την διάρκεια της προπόνησης
- Δυστυχώς οι εταιρείες για ευννόητους λόγους δεν αναγράφουν στην ετικέτα τους την ακριβή % σύσταση και αναλογία σε κάθε σάκχαρο. Το μόνο που θεωρητικά οφείλουν να κάνουν είναι να αναγράφουν τα συστατικά με φθίνουσα περιεκτικότητα. Ετσι εάν αναγράφεται πρώτα η μαλτοδεξτρίνη και ύστερα η γλυκόζη καταλαβαίνουμε ότι σημαίνει ότι βρίσκεται σε μεγαλύτερη ποσότητα.
- Η απορρόφηση των υγρών εξαρτάται από την ωσμωτική πίεση του υγρού και κατά επέκταση από την μορφή των υδατανθράκων (έτσι για υποτονικά ποτά προτιμάται ως κυρίαρχο συστατικό η μαλτοδεξτρίνη που όμως είναι σχεδόν άγευστη) και την συγκέντρωση αυτών καθώς και την συγκέντρωση των ηλεκτρολυτών.
- Ο κάθε αθλητής σε συνεργασία με τον προπονητή του και τον αθλητίατρο και τον διατροφολόγο του είναι σημαντικό να φτιάξει την δική του στρατηγική ενυδάτωσης χρησιμοποιώντας διαφορετικό ποτό ανά άθλημα, μορφή πορπόνησης και περιβαλλοντικής συνθήκες. Είναι αυττοννόητο από τα παραπάνω ότι κατά την διάρκεια της ίδιας προπόνησης πρέπει να χρησιμοποιεί διαφορετικό ποτό και αυτό γιατί αρχικά που υπάρχουν αποθέματα γλυκογόνου χρειάζεται λιγότερη ποσότητα υδατανθράκων ενώ αργότερα μεγαλύτερα.
Κείμενο : Γιάννης Ψαρέλης, Χημικός, MSc – MBA (Προπονητική Ομάδα Smart Sport/ Athens Triathlon Team & Συντακτική ομάδα Triathlon World.gr & Triathlon.gr – Email : info@triathlonworld.gr)
