Ενας προπονητής Τριάαθλου ή ένας προπονητής στην κολύμβηση, ποδηλασία και τρέξιμο;
Κείμενο : Γιάννης Ψαρέλης – Smart Sport Προπόνηση Τριάθλου & αθλημάτων αντοχής.
Κείμενο : Γιάννης Ψαρέλης Ο Γιάννης είναι πιστοποιημένος προπονητής τριάθλου (κολύμβηση, ποδηλασία, τρέξιμο) στο υψηλότερο επίπεδο (level 3) καθώς και μεταξύ άλλων δάσκαλος κολύμβησης (Teacher ID: 15843) από τον Σύνδεσμο Προπονητών Κολύμβησης της Αυστραλίας (ASCTA ID : 42229) καθώς και Αργυρού Επιπέδου Διεθνής προπονητής από τον ίδιο σύνδεσμο (International Silver :0534). Είναι επίσης πιστοποιημένος προπονητής κολύμβησης από τον Σύνδεσμο Προπονητών κολύμβησης των ΗΠΑ επιπέδου 4 (American Swimming Coaches Association/ ASCA Level 4).
Μέρος Α’.
Συζητώντας πριν από μερικά χρόνια με πολύ έμπειρο αθλητή και προπονητή από τον χώρο του Τριάθλου συμφωνούσαμε και οι δύο ότι δυστυχώς οι ανεξάρτητοι προπονητές κολύμβησης, ποδηλασίας και τρεξίματος δεν μπορούν να καταλάβουν τις ανάγκες του αθλήματός μας όσο/ ακόμα και εάν είναι εξαιρετικοί προπονητές στο άθλημά τους.
Συμφωνήσαμε ότι εάν δεν έχει υπάρξει κάποιος αθλητής τριάθλου δεν μπορεί να καταλάβει το πως ανταποκρίνεται το σώμα ενός αθλητή στις διπλές και τριπλές προπονήσεις σε τρία διαφορετικά αθλήματα.
Ταυτόχρονα συμφωνήσαμε ότι παρότι εμείς ασχολούμαστε με αυτό το άθλημα είκοσι χρόνια και από το «πρωί ως το βράδυ» διαβάζουμε περιοδικά, άρθρα, επιστημονικές εργασίες , έχουμε μιλήσει με άπειρους αθλητές δηλώνουμε ότι υπάρχουν ζητήματα που δεν γνωρίζουμε και γενικά προσπαθούμε να κρατάμε να είμαστε επιφυλακτικοί πριν εκφέρουμε γνώμη σε κάτι οι περισσότεροι προπονητές ανεξαρτήτων αθλημάτων έχουν ανεξηγήτως μία πολύ ισχυρή άποψη για το τρίαθλο και πολλές φορές είναι και αρκετά αλαζονικοί. Επειδή το άθλημά τους ίσως είναι πιο διαδεδομένο από το Τρίαθλο και αντιμετωπίζουν το Τρίαθλο με αλαζονεία; Ίσως επειδή δεν έχουν κάνει ποτέ Τρίαθλο και αυτά που λένε δεν τους τα έχει ανατρέψει η πραγματικότητα ; Είναι σαν να πάει ένας προπονητής μπάσκετ να θέλει να θεωρείται αυτόματα προπονητής Handball διαβάζοντας 10- 20 σχετικά άρθρα.
Σε αυτή την σειρά άρθρων θα αναφέρουμε γιατί ένας προπονητής κολύμβησης δεν μπορεί να προπονήσει σωστά έναν τριαθλητή, ιδίως age groper, καθώς και ενδεικτικά πράγματα τα οποία λαμβάνουν υπόψιν τους οι προπονητές Τριάθλου και τα οποία αγνοούν οι προπονητής κολύμβησης. Χρησιμοποιώ ορισμένα σημεία που ενώ στα μάτια ενός τριαθλητή είναι πολύ έντονα οι προπονητές ανεξαρτήτων αθλημάτων δεν μπορούν καν να τα λάβουν υπόψιν τους. Φυσικά αναφέρουμε ενδεικτικά ορισμένα ζητήματα. Υπάρχουν ακόμα δεκάδες παραδείγματα της ιδιαιτερότητας της προπονητικής του Τριάθλου.
Νοοτροπία προπονητή
Στα τελευταία είκοσι χρόνια έχω βοηθήσει ανθρώπους να κολυμπήσουν. Μιλάμε για ανθρώπους που οποίοι με δυσκολία έβγαζαν 100 μέτρα συνεχόμενης κολύμβησης. Εχω παρατηρήσει προπονητές κολύμβησης να γελούν όταν βλέπουν ένα αρχάριο τριαθλητή να προσπαθεί να κολυμπήσει. Ίσως αυτό είναι και το σημείο που διαφοροποιεί την προσέγγισή μου σε σχέση με έναν προπονητή κολύμβησης. Βλέποντας έναν μεγάλης ηλικίας –για τους προπονητές κολύμβησης ένας αθλητής 25- 30 -35 είναι «παπούς»- να παλεύει μέσα στο νερό είναι κάτι που τους προκαλεί γέλιο. Για μένα όσο χειρότερος κολυμβητής τόσο μεγαλύτερη η πρόκληση.
Επιπρόσθετα εκνευρίζονται όταν δεν υπάρχει ο σεβασμός απέναντι σε ένα τριαθλητή, ο οποίος μαζί με τις επαγγελματικές, προσωπικές/ οικογενειακές και κοινωνικές υποχρεώσεις βάζει ένα δύσκολο αθλητικό στόχο, π.χ. να τερματίσει έναν αγώνα Τριάθλου.
Επιπρόσθετα οποιοσδήποτε άνθρωπος αποφασίζει να ξεκινήσει σε μεγάλη ηλικία αθλητισμό είναι κάποιος που apriori έχει τον σεβασμό μου. Δυστυχώς στα κολυμβητήρια, όπου οι αθλητές είναι μόνο μικρής ηλικίας τους μεγάλους σε ηλικία τους βλέπουν ως γραφικού και αυτό είναι έλλεψη αθλητικής κουλτούρας, κάτι το οποίο δεν συμβαίνει π.χ. στην Αυστραλία που τα κολυμβητήρια είναι καλά οργανωμένα και οι διαδρομές διαχωρίζονται ανάλογα με το στυλ (Freestyle only) ή την ταχύτητα του αθλητή (Fast swimmers)
Σύστημα εκμάθησης κολύμβησης
Οι προπονητές κολύμβησης έχουν ένα σύστημα εκμάθησης κολύμβησης το οποίο εφαρμόζουν με μικρές παραλλαγές σε όλους τους ενήλικες αθλητές που δεν ξέρουν κολύμπι. Διαφωνώ κάθετα. Πιστεύω ότι πρέπει να συζητήσεις αρκετά με τον αθλούμενο για να μάθεις το αθλητικό του βιογραφικό, να δεις την σχέση του με το υγρό στοιχείο, να δεις των σωματική του δομή, να δεις την γενικότερη νευρομυική του συναρμογή και ύστερα να αποφασίσεις πως θα προσεγγίσεις την εκμάθηση κολύμβησης του αθλητή σου.
Προσωπικά έχω δημιουργήσει τρεις βασικές προσεγγίσεις που εφαρμόζω. Τις έχω ονομάσει και με κωδικές εκφράσεις περισσότερο για να αποδώσω τον στυλ του κάθε αθλητή (ίσως κάποιος άλλος θα μπορούσε να βρει ποιο επιτυχημένες αποδόσεις):
Του αθλητή «Ξυλοκόπου».
-
Αυτή αφορά τους αθλητές που ενώ δείχνουν να έχουν πολύ μεγάλη δύναμη ή/και πολλές αθλητικές ικανότητες εκτός νερού, μέσα στο νερό δείχνουν τελείως ανίκανοι λες και έχουν πολύ υψηλό ειδικό βάρος.
-
Έχουν πολύ κακή θέση μέσα στο νερό.
-
Έχουν συνήθως και πολύ κακή νευρομυική συναρμογή και δυσκολεύονται να αφομοιώσουν νέες κινήσεις.
-
Μπορεί να είναι πολύ ογκώδεις ή πολύ λεπτοί (στυλ δρομέα) αλλά και έχουν ένα κοινό ότι δείχνουν να έχουν ένα πολύ υψηλό ειδικό βάρος.
Του «Πολίστα».
-
Εχουν μέτρια θέση – πολύ καλύτερη από τους «ξυλοκόπους»- μέσα στο νερό αλλά όταν κολυμπάνε νομίζεις ότι βλέπεις πολίστα να κολυμπάει.
-
Εχουν μέτρια προς καλή καλή νευρομυική συναρμογή
Του «κολυμβητή».
-
Πολύ καλή νευρομυική συναρμογή
-
Μαλακούς μύες, μακρόστενους (δεν έχουν τους σκληρούς μύες των αθλητών στίβου ή αυτών που έχουν κάνει πολλά βάρη),
-
Εξαιρετικά θέση μέσα στο νερό
-
Φυσικά γλίστρημα
Τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις για τρεις διαφορετικούς αθλητές. Τελείως διαφορετική προσέγγιση τόσο στην επιλογή των ασκήσεων που χρησιμοποιούμε όσο και στην επιλογή της δόμησης της προπόνησης, την επιλογή των σετ κ.λπ. Δεν έχει νόημα να προπονείς έναν δρομέα μεγάλης ηλικίας με την κλασσική κολυμβητική προπόνηση. Είναι χαμένος χρόνος όλη η προσέγγιση. Μέσα από το Τρίαθλο έχω πάρα πολλά παραδείγματα για κάθε κατηγορία κολυμβητή από αυτές που περιέγραψα, που όμως δυστυχώς προσπαθούν όλοι να προπονηθούν με την τρίτη κατηγορία του “κολυμβητή”. Απλά χαμένος χρόνος. Χρειάζεται διαφορετικά προσέγγιση που θα είναι πιο αποτελεσματική.
Στόχος η αποτελεσματικότητα σε αγώνα τριάθλου
Εκτός και εάν ο αθλητής θέλει να επενδύσει πολύ ώρα για να μάθει να κολυμπάει όπως ένας κολυμβητής δεν χρειάζεται να εμμένει στην τέλεια τεχνική, που θα είναι και τέλεια αισθητικά. Στους αθλητές που έχω προπονήσει – και το ίδιο κάνουν οι καλοί και έμπειροι προπονητές που έχουν συναντήσει αυτές τις μορφές αθλητών άσχετα εάν χρησιμοποιούν κάποιες άλλες ονομασίες και διαφορετική κατηγοριοποίηση- το εξηγώ από την αρχή.
Βάζουμε στόχο την επίτευξη συγκεκριμένου χρόνου σε συγκεκριμένη απόσταση σε αγώνα τριάθλου και όχι να μάθει να γλιστράει μέσα στο νερό. Δεν μπορούν να μάθουν όλοι οι άνθρωποι να γλιστράνε μέσα στο νερό, να κολυμπάνε με λίγες χεριές, να έχουν σωστούς αγκώνες έξω από το νερό, να χαλαρώνουν τελείως στην επαναφορά. Φυσικά και κάνουμε άπειρες ασκήσεις τεχνικής αλλά η επιλογή αυτών εξαρτάται από τον αθλητή που έχουμε να προπονήσουμε και τις πρωτεραιότητες που βάζουμε. Στόχος είναι να πάει γρήγορα σε ένα αγώνα ανοιχτού νερού όπου συνήθως θα φοράει νεοπρέν.
Τρόπος/ Στυλ κολύμβησης
Σε συνέχεια του συστήματος κολύμβησης που εφαρμόζουμε πρέπει να δώσουμε και μία κατεύθυνση στον αθλητή για το στυλ που θα διαμορφώσει με στόχο την αποτελσματικότητά του. Σε αυτό παίζουν κυρίως ρόλο τα παρακάτω
-
Το ύψος του. Οσο πιο ψηλός τόσο πιο αργές χεριές θα κάνει όμως και τόσο πιο αποτελεσματικές
-
Την σχέση του ανοίγματος χεριών σε σχέση με το ύψος του. Μεγαλύτερο άνοιγμα χεριών σε σχέση με το ύψος μας προσανατολίζει σε μεγαλύτερο DPS (distance per stroke) και μικρότερο SPM (strokes per minute) και αντίστοιχα πιο κοντός αθλητής μας οδηγεί σε μεγαλύτερο SPM και μικρότερο DPS
-
Την πλευστότητα του ως συνέχεια κυρίως της σωματοδομής του. Εάν έχεις έναν αθλητή με μπούτια πιστέρ ποδηλασίας από αυτόν δεν μπορείς να περιμένεις να γλιστρήσει στο νερό ή να έχει καλή πλευστότητα έχοντας δύο “βαρίδια”, όπως δύο μπουκάλες οξυγόνου δύτη στα πόδια του. Σε αυτόν τον αθλητή πρέπει να δεις την συμπεριφορά με την στολή, το pull buoy και ίσως ένα swimsuit
-
Την πλευστότητά του και την θέση του γενικότερα μέσα στο νερό όταν φοράει στολή, καθώς πρέπει να λάβουμε υπόψιν ότι θα κολυμπήσει με στολή. Μπορεί να κάνεις χιλιάδες σκέψεις και υποθέσεις και μόλις φορέσει στολή όλα ανατρέπονται. Αρα πρέπει να του διαμορφώσεις στυλ κολύμβησης και με την στολή.
Αυτά είναι μερικά από τα στοιχεία που δεν μπορεί δυστυχώς να δει ένας προπονητής κολύμβησης. Στο επόμενο άρθρο θα μιλήσουμε για όσα δεν μπορεί να καταλάβει ένας προπονητής ποδηλασίας.
O Γιάννης Ψαρέλης γεννήθηκε το 1969 στην Αθήνα. Από το 1978 ασχολείται με τον αθλητισμό. Είναι αναγνωρισμένος προπονητής τριάθλου από την Ironman και Level 3 προπονητής τριάθλου από την εθνική Ομοσπονδία της Νεας Ζηλανδίας (με το καλύτερο σύστημα διαβίου εκπαίδευσης προπονητών), πιστοποιημένος δάσκαλος κολύμβησης (Teacher ID: 15843) από τον Σύνδεσμο Προπονητών Κολύμβησης της Αυστραλίας καθώς και Αργυρού Επιπέδου Διεθνής προπονητής από τον ίδιο σύνδεσμο (ASCTA International Silver :0534).
Επίσης, είναι πιστοποιημένος προπονητής κολύμβησης από τον Σύνδεσμο Προπονητών κολύμβησης των ΗΠΑ επιπέδου 4:5 (ASCA Level 4:5). Συνολικά έχει συμμετάσχει σε περισσότερους από 200 αγώνες τριάθλου και multistports και σε περισσότερους από 150 αγώνες τρεξίματος εκτός σταδίου.
Έχει διατελέσει μέλος της Ολομέλειας της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής, Διοικητικός Διευθυντής στην Διεθνή Ολυμπιακή Ακαδημία, Γενικός Γραμματέας στην Ελληνική Ομοσπονδία Τριάθλου, Διευθυντής Αθλήματος στην ΟΕΟΑ Αθήνα 2004 κ.λπ. Έχει επίσης εμπνευστεί και διατελέσει Αθλητικός Διευθυντής του Κέντρου Υψηλού Αθλητισμού (Sports Excellence).
Σπουδές: Χημεία (ΕΚΠΑ), ΜΒΑ (ΟΠΑ), Μεταπτυχιακό στην Αθλητική Διοίκηση (MSc,Lyon 1), το Μάρκετινγκ και την Επικοινωνία ( από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο ΑθηνώνMSc). Πρόσφατα, είναι στη διαδικασία ολοκλήρωσης Μεταπτυχιακού πάνω στην Μεγιστοποίηση της Αθλητικής Απόδοσης και την Προπονητική (ΔΠΘ). Σήμερα, είναι υποψήφιος Διδάκτωρ στο ΔΠΘ με αντικείμενο την εφαρμοσμένη Φυσιολογία στα αθλήματα αντοχής.
