Κείμενο : Γιάννης Ψαρέλης, Bsc, MSc x 2, MBA, PhD candidate (Email : info@triathlonlab.gr & smartsportcoach@hotmail.com Κινητό 6937170260)
Υπερπροπόνηση (Overtraining)
Εισαγωγή
Παρότι χρησιμοποιούμε πολύ συχνά την λέξη υπερπροπόνηση είναι σίγουρο ότι δεν έχουμε ξεκάθαρο ορισμό ή και στις περισσότερες περιπτώσεις έχουμε λάθος εκτίμηση για το είναι υπερπροπόνηση.
Πολλοί από εμάς αντιλαμβανόμαστε την υπερπροπόνηση ως μία φυσιολογική κατάσταση του οργανισμού η οποία μπορεί εύκολα να ανιχνευθεί με μία εξέταση αίματος.
Το δεύτερο σημείο που έχω παρατηρήσει είναι ότι οι περισσότεροι από εμάς προστρέχουμε σε κάποιο γιατρό για την διάγνωση και το τρίτο σημείο που συνήθως διακρίνω είναι ότι θεωρούμε την ένταση στην προπόνηση ως την αιτία για την υπερπροπόνηση. Είναι όμως έτσι;
Ορισμοί
Το Ευρωπαϊκό κολλέγιο αθλητιατρικής (European College of Sports Medicine) και το Αμερικάνικο κολλέγιο αθλητιατρικής με κοινή δήλωση δίνουν τον εξής ορισμό (American College of Sports Medicine):
Overtraining –H συσσώρευση προπονητικού ή μη στρες που έχει ως αποτέλεσμα μια μακροπρόθεσμη πτώση της απόδοσης στην ικανότητα αθλητικής απόδοσης και η οποία μπορεί να συνοδεύεται είτε όχι από φυσιολογικά και ψυχολογικά σημάδια και συμπτώματα δυσκολίας προσαρμογών και στην οποία κατάσταση η αποκατάσταση της ικανότητας αθλητικής απόδοσης μπορεί να χρειαστεί ορισμένες εβδομάδες έως ορισμένους μήνες.
Non Functional Overreaching Μία έννοια που πολλές φορές συγχέεται με την υπερπροπόνηση (overtraining) είναι το Non Functional Overeaching για το οποίο ο ορισμός που δόθηκε είναι ο εξής : H συσσώρευση προπονητικού ή μη στρες που έχει ως αποτέλεσμα μια βραχυπρόθεσμη πτώση της απόδοσης στην ικανότητα αθλητικής απόδοσης και η οποία μπορεί να συνοδεύεται είτε όχι από φυσιολογικά και ψυχολογικά σημάδια και συμπτώματα δυσκολίας προσαρμογών και στην οποία κατάσταση η αποκατάσταση της ικανότητας αθλητικής απόδοσης μπορεί να χρειαστεί ορισμένες μέρες έως ορισμένους εβδομάδες.
Φωτογραφία : Η αναζήτηση στο internet φωτογραφιών για το overtraining παρατήρησα ότι υπάρχουν φωτογραφίες οι οποίες αποδίδουν την υπερπροσπάθεια και σε καμία περίπτωση δεν αποτυπώνουν την υπερπροπόνηση. Ένα ακόμα σημάδι της σύγχυσης.
Τί είναι η υπερπροπόνηση με απλά λόγια.
« Είναι το σημείο στην προπονητική συνέχεια όπου ένας αθλητής εν μπορεί να αναρρώσει – έχει την απαραίτητη αποκατάσταση- μεταξύ των προπονήσεων και εμφανίζει σημάδια κόπωσης. Η τελευταία έρευνα πάνω στο θέμα αποδεικνύει ότι η υπερπροπόνηση σχετίζεται με το νευρικό σύστημα καθώς και με το ορμονικό. Υπεροβλικά προπονητικά φορτία, μη επαρκής αποκατάσταση αλλάζουν τις δυναμικές ισορροπίες και επηρεάζουν αυτά τα δύο συστήματα»
Σε σχέση με τους παραπάνω ορισμούς πρέπει να κρατήσουμε τα εξής :
-
Σύμφωνα με τους ορισμούς αυτό που παρακολουθούμε είναι η απόδοση μας και πως αυτή επηρεάζεται ανάλογα με την διακύμανση των προπονητικών φορτίων. Όταν αυξήσουμε τα προπονητικά φορτία είναι λογικό να είναι πεσμένη η απόδοσή μας. Το ζητούμενο είναι όμως όταν ξεκουραζόμαστε επανέρχεται το επίπεδο φυσικής μας κατάστασης ή εξακολουθούμε να έχουμε πεσμένη/χαμηλή απόδοση;
-
Δυστυχώς δεν υπάρχει βιοχημικός δείκτης που να είναι απόλυτος και ασφαλής δείκτης υπερκόπωσης, τουλάχιστον με όσα γνωρίζουμε μέχρι τώρα.
Εντοπισμός και πρόληψη της υπερπροπόνησης
Πρακτικά σύμφωνα με την κοινή δήλωση των δύο οργανισμών μεταξύ άλλων:
-
Κρατάμε αρχείο με τις προπονήσεις μας για να μπορούμε να έχουμε λεπτομερή καταγραφή φορτίων και απόδοσης
-
Έχουμε συχνά μέσα στην προπόνηση κάποιες αξιολογήσεις.
-
Προσπαθούμε να έχουμε πολύ συγκεκριμένες ζώνες/ εντάσεις προπόνησης.
-
Δίνουμε έμφαση στον επαρκή ύπνο, αποκατάσταση, ενυδάτωση και διατροφή.
-
Αποφεύγουμε την μονότονη προπόνηση.
-
Η υπερπροπόνηση αντιμετωπίζεται με ξεκούραση
-
Η ψυχολογική διάθεση των αθλητών αποτελεί ένα καλό στοιχείο
-
Πριν να διαγνωστεί κάποια υπερπροπόνηση πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι δεν οφείλεται σε κάποιο αρρώστια.
-
Είναι σημαντικό ο κάθε αθλητής να κάνει τακτικά ιατρικές εξετάσεις.
-
Χρειάζεται να έχουμε επαρκείς μέρες αποκατάστασης μεταξύ των προπονήσεων και των αγώνων.
-
Τα προπονητικά φορτία οφείλουν να αναπροσαρμόζονται σε περιπτώσεις λοιμώξεων/ ιώσεων.
-
Συχνές ιώσεις και πτώση της δύναμης του ανοσοποιητικού πρέπει να μας προβληματίσουν σχετικά.
Βιβλιογραφία
The Physiology of swimming. Australian Swimming Coaches and Teachers Association
Meeusen R. et al.Prevention, diagnosis, and treatment of the overtraining syndrome: joint consensus statement of the European College of Sport Science and the American College of Sports Medicine. 2013.
Μερικά λόγια για τον συντάκτη
Ο Γιάννης Ψαρέλης (ΒSc, MSc x 2 , MBA, PHd candidate) ασχολείται ενεργά με τον αθλητισμό από το 1977 και με το Τρίαθλο συστηματικά από το 1990 ως αθλητής (μόνιμος μέλος της εθνικής ομάδας ανδρών), προπονητής, διοικητικό στέλεχος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Τριάθλου και μέλος της ΕΟΕ καθώς και αρχισυντάκτης στις εξής ιστοσελίδες: athensjournal.gr, roadrunning.gr 3 Athlon. Gr, triathlon. Gr &triathlonworld. gr, cyclingworld.gr.
Είναι εξαιρετικά έμπειρος προπονητής με περισσότερες από 10.000 ώρες προπονητικής εμπειρίας. Είναι επικεφαλής προπονητής στην Athens Triathlon Team, που αποτελεί την καλύτερη ομάδα Τριάθλου στην Ελλάδα.
Είναι μεταξύ άλλων πιστοποιημένος προπονητής Τριάθλου στην υψηλότερη βαθμίδα ( ΤρίαθλοΝέα Ζηλανδία Level 3, αναγνωρισμένος από την Διεθνή Ομοσπονδία Τριάθλου), πιστοποιημένος προπονητής Κολύμβησης (Επίπεδο 4 στην ένωση προπονητών Κολύμβησης των ΗΠΑ) και Bronze License/ άδεια στην Ένωση προπονητών Κολύμβησης της Αυστραλίας), τρεξίματος μαραθωνίου δρόμου (North American Academy for Sport Professionals), ΤριάθλουIronman …
Είναι κάτοχος 3 πανεπιστημιακών τίτλων (2MSc & MBA) και υποψήφιος διδάκτωρ στα ΤΕΦΑΑ Κομοτηνής με γνωστικό πεδίο «Εφαρμοσμένη Φυσιολογία στο Τρίαθλο», παράλληλα με το μεταπτυχιακό στη “Μεγιστοποίηση της Αθλητικής Απόδοσης” στο ίδιο πανεπιστήμιο.
Μερικές από τις προπονητικές του πιστοποιήσεις είναι οι εξής:
-
Triathlon New Zeeland Level 3 Accredited Coach, endorsed by International Triathlon Union
-
Ironman Triathlon Certified Coach & Ironman Coaches Association member
-
ASCA (American Swimming Coaches Association) member & Level 4 Certified Coach
-
ASCTA ( Australian Swimming Teachers & Coaches Association) : Associate plus member, Accredited Swimming Teacher & Bronze License Swimming Coach.
-
North American Academy For Sport and Fitness- Marathon Running Certified Coach
-
USA National Federation of High Schools -Accredited & Certified Coach
-
University of Leicester, Postgraduate Diploma in Sociology of Sports (Sports Management)
-
Universite Lyon 1- Master europeen en management des organizations sportives (MSc)
-
Stonebridge Associated Colleges- Diploma and Level 3 Certificate in Sports Coaching
-
Dual Career- University of Peloponnese- Certificate in Sports Physiology and Sports Psychology