Συντάκτης : Λίνα Ψούνη, Αθλητική Ψυχολόγος -MSc
Πολλά άτομα μπορεί να γυμνάζονται κάνοντας ποδήλατο, τρέξιμο ή κολύμπι χωρίς να έχουν ποτέ σκεφτεί τη συμμετοχή σε ένα αγώνα. Άλλοι μπορεί να ανήκουν στην κατηγορία αυτών που θέλουν να ξεκινήσουν να γυμνάζονται αλλά όταν δεν έχουν κίνητρα χάνουν το ενδιαφέρον τους. Και για τις δύο αυτές περιπτώσεις η συμμετοχή σε ένα αγώνα τριάθλου μπορεί να αποτελέσει το κίνητρο για συστηματική άθληση και να τονώσει το ενδιαφέρον για τη γυμναστική. Το τρίαθλο είναι άθλημα το οποίο δεν έχει όριο ηλικίας και ο καθένας μπορεί να ξεκινήσει οποιαδήποτε στιγμή της ζωής του.
Αρχικά για να ξεκινήσουμε την προπόνηση θα πρέπει να το πάρουμε την σημαντική απόφαση. Η θεωρία αλλαγής σταδίων, υποστηρίζει ότι τα άτομα δεν περνούν από τη μία συμπεριφορά στην άλλη αυτόματα, αλλά υπάρχουν διάφορα μεταβατικά στάδια. Τα στάδια της αλλαγής είναι τα εξής:
1. Αδιαφορία, δεν υπάρχει καμία σκέψη και πρόθεση για την αλλαγή της συμπεριφοράς συνήθως για τους επόμενους έξι μήνες.
2. Σκέψη , όταν τα άτομα σκέφτονται σοβαρά να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους, στο στάδιο αυτό μπορεί να παραμείνουν και δύο χρόνια λέγοντας ότι κάποια στιγμή θα αλλάξουν συμπεριφορά, χωρίς όμως να το κάνουν.
3. Προετοιμασία, όταν υπάρχει ένα τυπικό σχέδιο δράσης, έχουν κάνει κάποιες προσπάθειες στο παρελθόν αλλά χωρίς κάποια από αυτές να είναι συστηματική.
4. Διατήρηση, τα άτομα βρίσκονται σε μια περίοδο συνεχών αλλαγών με στόχο την μόνιμη αλλαγή της συμπεριφοράς.
5. Λήξη ή τερματισμός, είναι η περίοδος εξάλειψης της πιθανότητας για υποτροπή της συμπεριφοράς, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι η συμπεριφορά είναι μόνιμη.
Έχοντας υπόψη τα παραπάνω στάδια, και προσδιορίζοντας που βρισκόμαστε, μπορούμε να θέσουμε τους στόχους μας. Αν βρισκόμαστε στο στάδιο της αδιαφορίας, θα πρέπει να σκεφτούμε να συνδυάσουμε την έναρξη της προπόνησης με τη συμμετοχή σε ένα αγώνα τριάθλου. Συνήθως η συμμετοχή σε ένα αγώνα φαίνεται παράλογη σε άτομα που δεν γνωρίζουν ότι και οι αρχάριοι μπορούν να λάβουν μέρος. Η παρακολούθηση κάποιου αγώνα στον οποίο συμμετέχουν αρχάριοι αλλά και η συζήτηση με κάποιους που έχουν ήδη κάνει το πρώτο βήμα, είναι πολύ βοηθητική και θα συντελέσει στο να περιοριστεί ο χρόνος παραμονής σε αυτό το στάδιο.
Στο δεύτερο στάδιο της σκέψης, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη πρακτικά στοιχεία για τη συμμετοχή μας στον αγώνα, αλλά για για τις προπονήσεις. Ουσιαστικά σε αυτό το στάδιο πραγματοποιούνται τα παζαρέματα με τον εαυτό μας για το κατά πόσο είμαστε ικανοί και πόσο πραγματικά θέλουμε να τροποποιήσουμε μια συμπεριφορά. Θα πρέπει να πείσουμε τον εαυτό μας ότι μπορούμε να λάβουμε μέρος σε ένα αγώνα καθώς δεν είμαστε οι μόνοι που θα προσπαθήσουμε κάτι τέτοιο. Θα πρέπει να σταματήσουμε να βλέπουμε τον αγώνα σαν κάτι ακατόρθωτο και να τον βλέπουμε σαν κάτι εφικτό. Ο στόχος που θα θέσουμε θα είναι να τερματίσουμε τον αγώνα, χωρίς να επιδιώκουμε κάτι παραπάνω. Επίσης θα πρέπει να ορίσουμε συγκεκριμένους προπονητικούς στόχους, οι οποίοι θα διευκρινίζουν την προσπάθεια που θα χρειαστεί.
Στο στάδιο της προετοιμασίας, κάποιοι μπορεί να έχουν κάνει αντίστοιχες προσπάθειες στο παρελθόν οι οποίες έχουν αποβεί άκαρπες. Θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στο σχεδιασμό των προπονήσεων αλλά και στον καθορισμό τω στόχων και των προσδοκιών μας σχετικά με την άσκηση. Οι περισσότεροι εγκαταλείπουν την προσπάθεια αλλαγής κάποιας συμπεριφοράς, γιατί δεν την είχαν σχεδιάσει σωστά ή γιατί φόρτωναν περισσότερα στον εαυτό τους από αυτά που είναι ικανοί να ανταπεξέλθουν. Είναι προτιμότερο να ξεκινάμε με μικρά και αποτελεσματικά βήματα από το να τα δίνουμε όλα με σύντομη χρονική διάρκεια.
Στο στάδιο της διατήρησης, πολύ σημαντική είναι η επιβράβευση που δίνουμε στον εαυτό μας. Για να γίνει μόνιμη η συμμετοχή μας στην προπόνηση, θα πρέπει να έχουμε θετική ανατροφοδότηση από αυτό που κάνουμε. Αν όταν τελειώνουμε την προπόνηση αισθανόμαστε μόνο την κούραση και δεν είμαστε ευχαριστημένοι από τον εαυτό μας, το πιο πιθανό είναι να μην επαναλάβουμε την προσπάθεια για πολλές φορές ακόμα. Θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε την άσκηση σαν κάτι ευχάριστο, κάτι που μας αναζωογονεί. Επίσης κάθε φορά που ασκούμαστε καλό θα είναι να επιβραβεύουμε τον εαυτό μας για την προσπάθεια και να μην επιτρέπουμε να εκφράζονται αισθήματα ανικανοποίητου, τα οποία συνήθως οδηγούν στην εγκατάλειψη της συμπεριφοράς.
Τέλος για να ορίσουμε ότι βρισκόμαστε στο στάδιο του τερματισμού, η άσκηση και η προπόνηση θα πρέπει να μας έχει γίνει συνήθεια. Η συμμετοχή σε αγώνες αυξάνει το ενδιαφέρον για προπονήσεις. Επίσης σε αυτό το στάδιο μπορούν να καθοριστούν στόχοι βελτίωσης ατομικής επίδοσης οι οποίοι παρακινούν τον αθλητή αλλά είναι προτιμότερο να μην καθοριστούν σε προηγούμενα στάδια για να μην υπάρχει απογοήτευση αντί για παρακίνηση.
Ελληνικα
