Κείμενο : Γιάννης Ψαρέλης – Γιάννης Ψαρέλης (BSc, MSc, MBA, PhDc) Προπονητής Τριάθλου (Κινητό : 6937179260 & Email : smartsportcoach@hotmail.com)
Ενα από τα θέματα γύρω από τα οποία υπάρχει αρκετή παραπληροφόρηση είναι η επιλογή του δισκοβραχίονα στο ποδήλατο μας. Πριν να σας δώσουμε ορισμένες πρακτικές συμβουλές ας αποσαφηνίσουμε ορισμένες έννοιες και ζητήματα.
Ο Αρχιμήδης είχε δηλώσει : « Δώσε μου ένα πολύ μεγάλο μοχλό και εγώ θα μπορέσω να μετακινήσω όλη την γη». Αυτό που ήθελε να πει είναι ότι όσο μεγαλώνει το μήκος ενός βραχίονα τόσο λιγότερη δύναμη χρειάζεται να εφαρμόσουμε για να παράγουμε ένα έργο. Ετσι είναι σαφές ότι στον δισκοβραχίονα του ποδηλάτου όσο μεγαλώνουμε το μήκος του τόσο λιγότερη δύναμη χρειάζεται να εφαρμόσουμε.
Όμως εκείνο το οποίο κάνουν λάθος αρκετοί προπονητές και αθλητές είναι σχετικά με το έργο.
Δηλαδή θεωρούν ότι μειώνεται και το απαιτούμενο έργο όταν αυξάνεται το μήκος του βραχίονα.

Ironman Training Made Easy
Γιατί δημιουργείται αυτή η παρεξήγηση.
Η Ισχύς είναι ο χρονικός ρυθμός παραγωγής έργου και σε μία ευθεία κίνηση ισούται με το γινόμενο της δύναμης που εφαρμόζουμε επί την ταχύτητα του σώματος στο οποίο εφαρμόζεται αυτή η δύναμη.
Δηλαδή : Power (ισχύς) = velocity (ταχύτητα) Χ Force (δύναμη)
Ετσι δημιουργείται αυτή η παρεξήγηση. Αυτό ισχύει για τις γραμμικές (σε ευθεία γραμμή) μετακινήσεις.
Στο ποδήλατο και πιο συγκεκριμένα στην κίνηση των πεταλιών δεν έχουμε γραμμική αλλά κυκλική κίνηση συνεπώς εδώ δεν ισχύει αυτός ο τύπος της γραμμικής κίνησης.
Σε μία περιστορφική κίνηση η μηχανική ισχύς που προσδίδεται σε ένα σύστημα σε περιστροφική κίνηση ισούται με το γινόμενο της γωνιακής ταχύτητας απί την ροπή : Power (Ισχύς) =ω Χ Momentum
Πολλές φορές χρησιμοποιείται το σύμβολο τ (από την αγγλική λέξη torque). H ροπή (torque) ισούται με το γινόμενο της ασκούμενης δύναμης με την απόσταση από το κέντρο περιστροφής μέχρι το σημείο άσκησης της δύναμης, όπου εδώ επειδή έχουμε κυκλική κίνηση είναι ίση με την ακτίνα. Συνεπώς τ = r (radial) X Force (δύναμη)
Εδώ το έργο είναι ανάλογο της δύναμης που ασκείται καθώς και της ακτίνας της κυκλικής κίνησης. Πρακτικά σημαίνει ότι ναι μεν ελαττώνεται η δύναμη που πρέπει να ασκήσουμε όμως μεγαλώνει η απόσταση που πρέπει να διανύσουν τα πόδια μας (περίμετρος). Οι μελέτες δείχνουν ότι δεν επηρεάζεται το έργο από την μεταβολή του δισκοβραχίονα.
Συνεπώς λαμβάνοντας υπόψιν την ισχύ δεν μπορούμε να βγάλουμε συμπέρασμα. Τι παράγοντες πρέπει να λάβουμε υπόχιν μας. Είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψιν μας την κατανάλωση οξυγόνου, την μυική κόπωση, την καρδιακή συχνότητα κ.λπ.

Triathlon Coach Hellas Nothing to Chance
Δυστυχώς τα πράγματα είναι μερικές φορές τόσο σύνθετα που εκτίθονται όσοι βγάζουν πρακτικούς κανόνες οι οποίοι δεν λαμβάνουν υπόψιν τους σημαντικές παραμέτρους. Ετσι στο χρονόμετρο, όπως είναι το ποδηλατικό σκέλος του Τριάθλου σε non drafting αγώνες, οι αθλητές έχουν την τάση να πιστεύουν ότι χρειάζονται να χρησιμοποιούνται μεγαλύτεροι δισκοβραχίονες. Είναι έτσι όμως τα πράγματα; Υπάρχουν μειονεκτήματα από την χρήση μεγάλου μήκους δισκοβραχίονα στην ατομική χρονομέτρηση ;
Φυσικά και υπάρχουν. π.χ. μεγάλο μήκος δισκοβραχίονα συνεπάγεται ότι στην πιο υψηλή θέση έχουμε μεγάλη κάμψη στο γόνατο και συνεπώς ελαττωμένη δυνατότητα άσκησης μεγάλης δύναμης.
Εδώ αξίζει να σημειώσουμε ότι η θέση του σώματος μας επηρεάζει την δυνατότητα άσκησης δύναμης (βλ. Μυϊκή συστολή). Δηλαδή σε μία ανηφόρα που κρατιόμαστε από το κέντρο του τιμονιού και είμαστε σε όρθια θέση μπορούμε να ασκήσουμε μεγαλύτερη δύναμη από το να σκύψουμε στην αερόμπαρα. Όμως στην αερόμπαρα σκύβουμε στα φλατ κομμάτια καθώς ο παράγοντας της αεροδυναμικής είναι πολύ σημαντικός. Να σημειώσουμε ότι η δύναμη αντίστασης την οποία καλούμαστε να υπερνικήσουμε είναι ανάλογη της μετωπικής επιφάνειας και ανάλογη του τετραγώνου της ταχύτητας που κινούμαστε.

Triathlon Coaching Cycling
Συμπέρασμα
Επειδή όλα τα παραπάνω μπορεί να σας ξεκαθάρισαν ορισμένες θεωρητικές, αν και πολλές βασικές έννοιες, το θέμα είναι πως επιλέγουμε το μήκος του δισκοβραχίονα.
Πριν σας δώσουμε πρακτικές συμβουλές πρέπει να σημειώσουμε ότι επιστημονικά δεν έχουν γίνει τόσο σημαντικές εργασίες όσο να είμαστε σίγουροι για τα αποτελέσματα.
Οτι αναφέρουμε εδώ είναι αποτέλεσμα πρακτικής που χρησιμοποιούν οι προπονητές Τριάθλου/Ποδηλασίας :
Μετράμε αρχικά το μήκος/ ύψος του καβάλου.
-
Αθλητές με κάβαλο μέχρι 78,7εκ. (31 ίντσες =78,74εκ. ) χρησιμοποιούν δικοβραχίονα 170 mm.
-
Αθλητές με καβάλο 79 (31 ίντσες =78,74εκ. ) μέχρι (32 ίντσες= 81,28).
-
Αθλητές με μεγαλύτερο από 83,8 (33 ίντσες = 83,82εκ.) χρησιμοποιούν βραζίονα μήκους 175 εκ.

Προπονητής Τριάθλου Γιάννης Ψαρέλης
Οταν τώρα κάνουμε αυτές τις αρχικές μετρήσεις έχουμε ένα καλό σημείο εκκίνησης για το ποδήλατο δρόμου μας. Στο ποδήλατο χρονομέτρου μπορούμε να επιλέξουμε βραχίονα προσθέτοντας άλλα 2,5 mm από τις παραπάνω μετρήσεις. Φυσικά εννοείται ότι δεν κάνουμε ποτέ απότομες μεταβολές. Δηλαδή δεν μπορούμε να πάμε από τα 170mm στα 175mm καθώς αυτό είναι σίγουρο ότι θα μας βγάλει τραυματισμό.
Θα ήθελα να σημειώσουμε ότι αναφερόμαστε σε αγώνες χωρίς drafting και ότι σε αγώνες με drafting είναι λογικό να θέλουμε καλύτερες επιταχύνσεις.
Τέλος πρέπει να αναφέρουμε ότι ο σχεδιασμός του ποδηλάτου μπορεί να είναι περιοριστικός παράγοντας στην επιλογή του δισκοβραχίονα (αν και αυτό ισχύει σε σπάνειες περιπτώσεις όπως και στην πίστα) καθώς όταν είναι πολύ χαμηλά η μεσαία τριβή μπορεί μεγάλος δισκοβραχιονας να σημαίνει ότι βρίσκει στο έδαφος, πχ σε μία στροφή (Σπάνιο όμως το έχουμε δει ιδίως παλαιότερα που στο Τρίαθλο χρησιμοποιούσαν ποδήλατα με 650 τροχούς).
